Yazan: Işık SÜKAN

Miskin Ahmet kuluna kitabetli Muhammed. Yetim fakir garibe sahavetli Muhammed.
AÇIKLAMALAR:
        Kendisini uyuşuk, hareketsiz, bir işe yaramayan maldan mülkten yoksul olarak gören Hoca Ahmet Yesevi her şeye rağmen, Kuran’ı Kerim’i kâtiplerine usulüne uygun şekilde yazdırdığı için kitabetli sıfatına layık olan, yetim fakir gariplere daima ikramlarla ve cömertlikle davranan Hz. Muhammed’in kulu olduğunu ifade ediyor.

*

Başıma düşüp nara-ı sevda-ı Muhammed. Ben onun için yolunda Şeyda-ı Muhammed.
AÇIKLAMALAR:
        Başına peygamber sevdası düştüğü için naralar atan ve onun yoluna deli divane olan Ahmet El Yesevi daima sünnete tabi olma durumunda olduğunu söylüyor.

*

Kim ümmeti ise durmadan hamd ve sena söyler. Ya Samed eyle beni rüsva Muhammed.
AÇIKLAMALAR:
        Hz. Muhammed’e ümmet olanlar daima bu nasiplerinden dolayı hamd ederler ve peygamberimizi överler. Herkesin kendisine muhtaç olduğu ama kendisinin kimseye muhtaç olmadığı Resulullah’a karşı, kendisine şefaat edilsin diye ayıplarının ortaya çıkarılmasını isteyen Hoca Ahmet bu dileğinin kabul edilmesi için rezil rüsvay edilmeyi bile göze alıyor.

*

Gönlüme koyup aşk sevdasını Allah’ım eyle beni sen aşık-ı yekta-ı Muhammed.
AÇIKLAMALAR:
        Tek, yalnız ve eşsiz olan Hz. Muhammed’in aşkının gönlüne konmasını Hoca Ahmet, Allah’tan istiyor.

*

Mecnun misali geçirip iki cihandan divane eyleyip eyle beni rüsva-ı Muhammed.
AÇIKLAMALAR:
        Rezil rüsvay kimsesiz ve hiçbir şeysiz kalıp, hem ahiret aleminden hem dünya aleminden geçerek, hiçbir şeyden anlamayan aklını kaybetmiş bir kimse olmayı böylece Hz. Muhammed’in nazarı dikkatini ve şefkatini ve şefaatini kazanmak isteyen Hoca Ahmet bu hikmeti ifade ediyor.

*

Öldür, yandır, her sıkıntıyı gönder. O ceza günü eyle beni Şeyda-ı Muhammed.
AÇIKLAMALAR:
        Ölümün acısını, yanmayı ve her türlü sıkıntıyı, hatta dellenmeyi talep eden Hoca Ahmet ruzu mahşerde ceza gününde Hz. Muhammed’in dikkatini çekmeyi diliyor.

*

Her zaman ümmet derdini yedi, yemedi nimet keramet-i dersen gamhar-ı Muhammed.
AÇIKLAMALAR:
        Resulullah SAV. her zaman ümmetinin derdi ile dertlendiğinden nimet yemeye vakti olmadı. Onun kerameti ümmetinin gamı ile hem hal olmasından neşet etmiştir.

*

Ümmet diyerek gece gündüz yedi hasret göğsünden çıkarır pürhun-ı dilhah-ı Muhammed.
AÇIKLAMALAR:
        Göğsünün yed’inden ümmet diyerek hasret çıkaran gönlü bu hasretle kana bulanan Muhammed.

*

Ümmetin günahını dileyip o şahların şahı o ceza günü yok bizde perva-ı Muhammed.
AÇIKLAMALAR:
        O şahların şahı ceza gününde çekinmeden ümmetin günahından kurtulmasını dilemiştir.

*

Vazgeç her şeyden ara Muhammed’in rızasını vallahi bulasın anında gûya-ı Muhammed.
AÇIKLAMALAR:
        Hoca Ahmet Yesevi’nin tavsiyesi: Her şeyden vaz geçerek Muhammed’in rızasını arayanlar, anında Muhammed’in izini bulurlar.

*

Sen’den dileyim budur ey Halık. Koy kulağıma benim gevga-ı Muhammed.
AÇIKLAMALAR:
        Hoca Ahmet’in Allah’tan istediği en önemli dilek kulağından Muhammed’in ümmet için yaptığı kavgaların silinmemesi.

*

Ben sarılayım hoş kereminden senin Allah. Bir damla tattır bana derya-ı Muhammed.
AÇIKLAMALAR:
        Senin hoş ikramlarından ey Allah’ım! Muhammed’in gönül  deryasından bir damla bana ihsan et ona sarılayım.

*

Yol verici Rahman-Rahim Gafur ve Settar kılma beni pişman-ı gümrah-ı Muhammed.
AÇIKLAMALAR:
        İnsanlara doğru yolu ikram eden, her şeyi görüp gözeten ve tedbir alan şefkat ve sevgide merhamet de eşsiz olan, affedici ve günahların üstünü örten Allah’ım Muhammed’in eşsiz gürlüğünden beni mahrum ederek pişman etme.

*

Bir damla su o elest kadehinden bana bağış. Eyle olayım hamdine dânâ-ı Muhammed.
AÇIKLAMALAR:
        Ruhların yaratıldığı bezmi elest’te “Ben sizin Rabb’iniz değil miyim?” sorusunun sorulduğunda “Evet sen bizim Rabb’imizsin.” diyenlerin elest kadehinden bir damla bağış edildiği için insanlığın yaratılmasından dolayı hamd eden bilici Muhammed’le birlikte hamd etmeyi diliyor Hoca Ahmet Yesevi.

*

Kara yüzünü sür pir-i kamil’in ayak izine. Lütfetse verir dide-i bina-i Muhammed.
AÇIKLAMALAR:
        Hoca Ahmet nasihat ediyor. Pir-i kamil’in yani Hz. Muhammed’in ayağının izine kara yüzünü sür. Lütfederse, gören gözünün gücünden sana da ihsan eder.

*

Maksadıma erdir beni ey halık. Ben talibiyim zülf-ü semen sa-i Muhammed.
AÇIKLAMALAR:
        Değerine baha biçilmeyen sevgilinin yani Muhammed’in zülfünün gölgesine talibim. Beni maksadıma erdir ey Halık diye Hoca Ahmet dua ediyor.

*

Yüzden kaldırıp perdeyi miskin’e doğru bak. Ben o kuluyum o muy-ı siyah pa-yı Muhammed.
AÇIKLAMALAR:
        Yüzünden perdeyi kaldırıp miskin’e doğru bak. Ben Muhammed’in ayağının siyah kılının kuluyum.

*

Miskin Yesevi arzu-ı ravza-ı Hazret olur mu müyesser Hakk-ı kef-i pa-ı Muhammed.
AÇIKLAMALAR:
        Miskin Yesevi’nin arzusu hazretin bahçesi ise de, Muhammed’in ayağının köpüğünü hak etmek bize müyesser olur mu?