Yazan: Işık SÜKAN

Hoş gâibten yetişti, güzel sözüm teberrük; Âşık olsan ey talip, riyazette belini bük. Geceleri uyumayıp yaş yerine kanını dök; Arslan Baba’m sözlerini işittiniz teberrük.
AÇIKLAMALAR:
        Güzel sözlerimi uğur ve berekete vesile olsun diye Aslan Baba’mdan işittiğim gibi tekrar ediyorum. Eğer aşık olur, Hakk’a hoş görünmek isterseniz; beliniz ağrıyıncaya kadar riyazete devam edip, geceleri bütün duygusallığın ile Hakk’ı ve peygamberimizi ve sair ruhanilerin çektikleri çileleri hatırlayıp göz yaşı dökün.

*

*

        “Talibim” deyip söylerler; gönlünde yok zerre nur; gerçek tâlibi sorarsanız, içi dışı gevher-inci. Hakk’a açık sırları, yedikleri safâ-nur. Arslan Baba’m sözlerini işittiniz teberrük.
AÇIKLAMALAR:
        Hakk’ın hoşnutluğuna ve ilmine talip olduklarını söyleyenlerin pek çoğunun gönlünde zerre kadar nur yoktur. Hakikaten talip olanları sorarsanız onların içi dışı fazilet ve ilimle doludur. Sırları Hakk’a açıktır. Onlar Cenab-ı Hakk’ı devamlı zikrederek bunda safa bulurlar. Sizlere hayır bereket ve uğur olsun diye Aslan Baba’mdan işittiklerimi söyledim.

*

Görünüşü sufiye benzer kıyametten korkmazlar; günah ve haram hasılı, günahlardan ürkmezler. Riya tespihi elinde, ağlayıp yaşını dökmezler; Arslan Baba’m sözlerini işittiniz teberrük.
AÇIKLAMALAR:
        Görünüşleri peygamberimizin gece gündüz ibadet eden sufi yandaşlarına benzer. Ama kıyametten korkmazlar. Kıyameti akıllarına bile getirmezler. Günah ve haram hasıl etmekte birebirdirler. Günahlardan ürkmezler. İki yüzlü davranarak insanları vire kandırmaya çalışırlar. Hiçbir konuda üzüntü çekmezler. Onların bu hallerini tanıyalım anlayalım diye Aslan Baba’mın sözlerini sizlere uğur getirsin doğruluk esenlik getirsin diye hatırlatıyorum.  

*

Riya tespihi elinde, zünnar iyi bilseniz; Hakk rızası budur aşk derdini eyleseniz. Aşkını alıp mahşerde rezil olup dursanız; Arslan Baba’m sözlerini işittiniz teberrük.
AÇIKLAMALAR:
        İkiyüzlülüğü tekrarlamak, papazların bellerine sıkı sıkıya bağladıkları rükuya mani olan günah aracı zünnar denen ip gibidir. Ancak aşk derdini bilenler Allah rızasını kazanırlar. Bunlar gibi olunursa sonları mahşerde rezil olmaktan geçer. Aslan Baba’mın sözlerini tekrar ediyorum ki yanlış yapmayasınız.

Aşka adım atanlar, Hakk cemalini görürler; Musâ gibi mahşerde Hakk’tan sual sorurlar; Sarhoş olup vuslatında Hu zikrini kurarlar; Arslan Baba’m sözlerini işittiniz teberrük.
AÇIKLAMALAR:
        Aşka adım atanlar, aşk yolunda nece imtihanlardan geçtikten sonra Hakk cemalini görürler. Yani Mirac yaparlar. Musa gibi mahşerde Hakk’tan sual sorarlar ve Hakk’la beraber olma lütfuna erişenler O’nunla her an beraber olmak için Hu zikrini sürdürürler. Zaten devamlı Hu zikreden aşık elbette Hakk’la birliktedir ve O’nun vuslatıyla sarhoştur. Yani zihnini masivadan tamamen temizlemiş, boşaltmıştır. Artık zihni tamamen ruhaniyetin emrindedir. Hayır, uğur getirsin diye Arslan Baba’nın sözlerini Hoca Ahmet Yesevi hikmetle açıklıyor.

*

İnşallah işiteni Hakk’tan dileyip alırım. Şeytan yolundan alıp Hakk yoluna satarım. Yardım etse Mustafa günahlarını dilerim; Arslan Baba’m sözlerini işittiniz teberrük.
AÇIKLAMALAR:
        Hoca Ahmet Yesevi hikmetlerini okuyanları veya işitenleri duaları yüzüm suyu hürmetine, şeytan yolundan alıp Hakk yoluna yani Fatiha-ı Şerife’de “Hakk’tan başkasına tapmayanların yolu olan” Sırat-ı Mustakim’e (Cenab-ı Hakk’ın yokluğun ortasında çok sağlam, sarsılmaz şimdiki zamandan ahretin sonsuzluğuna kadar devam eden ve Allah’ın üzerini azim ecirlerle, nimetlerle, akla gelmeyecek nimetlerle doldurduğunu söylediği yol) ileteceğini iddia ediyor. Eğer Hz. Muhammed Mustafa SAV.’de yardım ederse onların günahlarını da Hakk nezdinde affettireceğini Arslan Baba’nın sözlerine dayanarak uğur getirsin diye ifade ediyor.  

*

Arslam Baba’mı sorsanız, peygambere saygılı sahabeler ulusu, Rabb’in seçkin kulu yattığı yeri perişan, bir diken kulübesi. Arslan Baba’m sözlerini işittiniz teberrük.
AÇIKLAMALAR:
        Eğer Arslan Baba’nın kim olduğunu sorarsanız, o peygamberlere saygılı olan, efendimiz SAV Hz.’lerinin sahabelerinin en yücesidir. Rabb’in seçkin kuludur. Bununla birlikte yatıp kalktığı yer perişan bir diken kulübesidir. Çünkü o her zaman dünya ahiret imtihanlarıyla çile çekmektedir. Böylece Hakk yolunun yolcularına hali  ile de ibret olmaktadır. Uğur ve bereketiniz artsın diye onun halini ve sözlerini Ahmet Yesevi böyle açıkladı.

*

Çarşamba günü işitip ansızın Hazret vardılar; Arslan Bâb’ın evine o gün misafir oldular. Yattığı yeri perişan görüp hayran kaldılar; Arslan Baba’m sözlerini işittiniz teberrük.
AÇIKLAMALAR:
        Çarşamba günü Arslan Baba’nın sözlerini işitip ansızın onun evine ziyarete gidip, misafir oldular. Yattığı yeri perişan görüp, böyle bir çileye Arslan Baba nasıl katlanıyor, görüp onun dayanma gücüne hayran kaldılar. Uğur ve bereket olsun diye Hoca Ahmet bu durumu açıklıyor.

*

O Muhammed Mustafa durup dua eylediler. Melekler âmin deyip elini açarak durdular  “Şöyle ümmet verdin” deyip Hakk şükrünü eylediler. Arslan Baba’m sözlerini işittiniz teberrük.
AÇIKLAMALAR:
        O ziyaretçiler, efendimiz Muhammed Mustafa SAV.’e durup dua eylediler. Melekler âmin deyip elini açarak durdular. Arslan Baba gibi “şöyle ümmet verdin” deyip Hakk şükrünü eylediler.  Arslan Baba’nın ibret verici halini ve mübarek sözlerini Hoca Ahmet böylece teberrüken açıklıyor.

*

Sahabeler dediler: Arslan Baba’dır adınız. Arapların ulusu, tertemizdir zâtınız. Ten terbiyesi farz dedi, parça salıp yattınız; Arslan Baba’m sözlerini işittiniz teberrük.
AÇIKLAMALAR:
        Arslan Baba sahabelerden biridir. Onun hakkında diğer sahabeler: Arslan Baba’nın Arapların ulusu, zatı tertemiz olan bir kişidir diye kendisini tanımlamışlardır. Onun dikenli yatakta yatması hakkında ten terbiyesi farz demişlerdir. Dikenlerin bir parçasını yatağa salıp yatan Arslan Baba’nın ibretlik hali ve mübarek sözlerini Hoca Ahmet hayır uğur getirsin diye ifade ediyor.

*

Âhir zaman ümmetleri süslerler evlerini; nefis hevaya sevinip bozar her an huylarını; şan ve şefkatler ile dik tutar boylarını; Arslan Baba’m sözlerini işittiniz teberrük.
AÇIKLAMALAR:
        Gelecek zamanlardaki ümmetler evlerini süslerler. Nefislerinin havasına uyarak doğru yola göre eğitilmiş huylarını bozarlar. Şan ve şerefleri ile ve bunlara gösterilen şefkatli saygınlık ile boylarını dik tutarlar. Başlarını eğmezler, tevazu göstermezler. Arslan Baba’nın bu sözlerini Hoca Ahmet’den öğreniyoruz.

*

Âhir zaman ümmetleri, dünya fani, bilmezler; gidenleri görerek ondan ibret almazlar. Erenlerin yaptığını görüp göze iliştirmezler. Arslan Baba’m sözlerini işittiniz teberrük.
AÇIKLAMALAR:
        Gelecek zaman ümmetleri dünyanın gelip geçici olduğunu bilmezler. Ölüp gidenleri gördükleri halde bundan ibret almazlar. Erenlerin Hakk’a yaklaşmak için nasıl gayret ettiklerini, nasıl çaba harcadıklarını, faziletlerini gördükleri halde umursamaz görmezden gelirler. Arslan Baba’m bunları uğur ve bereket getirsin diye doğru yola iletmek için söylemiş.  Hoca Ahmet böylece ifade ediyor.

*

İyi yollardan sapıp kötü yola savuşan, lânetli şeytan pirim deyip eteğine yapışan, şeytana pirim deyip sabah akşam görüşen; Arslan Baba’m sözlerini işittiniz teberrük.
AÇIKLAMALAR:
        Lânetli şeytana Pirim deyip onun eteğine yapışan, şeytana Pirim deyip sabah akşam görüşen, iyi yollardan sapıp kötü yola savuşan kişilerin hallerini ve yanılmalarının ifade edildiğini görüyoruz. Buna dikkat çeken Arslan Baba’m konu üzerine dikkat çekerek düşünülmesini öngörüyor.

*

*

Vakti gelse, Azrâil, “emaneti ver!” diyecek; Lânetli şeytan pirim diye can verende görünecek, imanını dinini alıp gönül halini sormayacak; Arslan Baba’m sözlerini işittiniz teberrük.
AÇIKLAMALAR:
        Yoldan çıkmış, lanetli şeytanı üstadı belleyen kişilerin ömrü bittiğinde Azrail “Emaneti ver” dediğinde şeytan can verirken bu kişinin imanını dinini alıp gönül halini sormayacak. Arslan Baba’m hayır olsun, uğur olsun diye bu sözleri Hoca Ahmet’e söylemiş.

*

Tevbe kılsa, tevbesini Mevlâ’m kabul kılmayacak. Allah dese, Rabb’i elini tutup almayacak. Cürüm ve isyan düğümünü pire varıp çözmeyecek. Arslan Baba’m sözlerini işittiniz teberrük.

*

Ecel zamanı sapkın kişilerin tövbesini Mevla’m kabul etmeyecek. Allah dese Rabb’i elinden tutup almayacak. Cürüm ve isyan düğümünü çözemeyecek. Arslan Baba böyle demiş.

*

Yedi yaşta Arslan Baba Türkistan’a geldiler. Başımı koyup ağladım, halim görüp güldüler. Bin bir zikrin öğretip merhamet eylediler; Arslan Baba’m sözlerini işittiniz teberrük.
AÇIKLAMALAR:
        Hoca Ahmet yedi yaşındayken, Arslan Baba Türkistan’a gelmiş. Ahmet başını koyup ağlayınca onun haline bakıp güldükten sonra merhameten kendisine bin bir zikir öğretmiştir.

*

Söz eyledim hurmadan bana hiddetlendiler. Ey edepsiz çocuk deyip asa alıp kovdular. Hiddetinden korkmadım, bana bakıp durdular. Arslan Baba’m sözlerini işittiniz teberrük.
AÇIKLAMALAR:
        Sevgili peygamberimiz SAV., sahabeleriyle hurma yerken ağzına aldığı bir hurmayı yere düşürdü. O sırada çok küçük bir çocuk olan Arslan Baba bu hurmayı alıp ağzına attı. Bunun üzerine SAV. Hz.’leri, “Bu hurma ilerde Yesev diyarında doğacak Ahmet ismindeki müridime aittir. Zamanı gelince kendisine ver.” dedi.

*

Ağzını aç ey çocuk, emanetini vereyim. Özünü yutmadım, aç ağzına koyayım. Hak Resulün buyruğunu ümmet olsam işleyeyim. Arslan Baba’m sözlerini işittiniz teberrük.
AÇIKLAMALAR:
        Burada Arslan Baba’nın Hoca Ahmet Yesevi’ye emanetini nasıl verdiği anlatılıyor.  

*

Ağzımı açtım koydular; hurma kokusu eyledi mest; iki dünyadan geçip vallah oldum Hakk-perest; Şeyh –Molla toparlandı, alıp yürüdüler el-ele. Arslan Baba’m sözlerini işittiniz teberrük.
AÇIKLAMALAR:
        Emaneti alan Hoca Ahmet Yesevi’nin hissiyatı ifade ediliyor.

*

Babam dedi ey oğlum, zorluk vermedin bana. Beş yüz yıldır damakta saklar idim ben sana. Özünü siz alıp kabuğunu veridiniz bana; Arslan Baba’m sözlerini işittiniz teberrük.

*

Babam dedi; “Ey yavrum, karşımda dur, öleyim; cenazemi okuyup namazımı kılıp göm, canı tasadduk kılayım. Yardım eylese Mustafa, illiyyin cennetine gireyim.” Arslan Baba’m sözlerini işittiniz teberrük.<

*

Ağlayarak dedim; Ey Baba, genç çocuğum bilemem. Kabrinizi kazsalar ben götürüp koyamam. Hakk Mustafa sünnetini çocuğum, bilemem; Arslan Baba’m sözlerini işittiniz teberrük.

*

Babam dedi: Ey yavrum, melekler toplanacak. Cebrail imam olup diğerleri tâbi olacak; Mikâil ve İsrâfil kaldırıp kabre koyacak; Arslan Baba’m sözlerini işittiniz teberrük.

*

Kul Hoca Ahmed sözünü cahillere söyleme. Söz söyleyip, cahile, değersiz pula satma. Açlıktan ölsen bile, namertten asla minnet çekme. Arslan Baba’m sözlerini işittiniz teberrük.
AÇIKLAMALAR:
        Arslan Baba’nın Hoca Ahmet’e emaneti verdikten sonra vefatı ve Cennete gidişi Hoca’nın hissiyatı yukarıdaki hikmetlerde açıklanmaya mahal olmayacak şekilde ifade edilmiştir.
        Son hikmette Hoca Ahmet Arslan Baba’nın kendisine vasiyet olarak söylediği çok değerli mübarek sözleri geçiyor.
        1. Hoca Ahmet, sözünü cahillere söyleme.
        2. Söz söyleyip cahile, değersiz pula satma.
        3. Açlıktan ölsen bile, namerde minnet etme.
Arslan Baba’nın sözlerini ibret, uğur ve bereket olsun diye bize nakleden Hoca Ahmet’in on sekizinci hikmetleri burada bitti.